Sihke Romssas ja Finnmárkkus lea Mátkešiltaprošeakta loahpahuvvon (2013-2018). Prošeaktaáigodagas juolluduvvui doarjja 223 doaibmabidjui cegget galbbaid ja merket buot gielddain. Romssa fylkkagielda ja Finnmárkku fylkkagielda juolludeigga oktiibuot 6,56 miljovnna ruvnnu ja Gjensidigestiftelsen juolludii 5,48 miljovnna ruvnnu.

Loga eanet Mátkešiltaprošeavtta birra dáppe

Det vil fortsatt være mulig å søke om støtte til skilting/merking av eksisterende turveier/-stier/-løyper, men søknadene må fremmes via spillemiddelordningen.

Lea ain vejolaš ohcat doarjaga cegget galbbaid/merket vánddardanluottaide/-bálgáide/-láhtuide mat jo gávdnojit, muhto ferte ohcat speallanruhtaortnega bokte.

Finnmárkku ja Romssa speallanruhtaortnega gulahallanolbmot:

Emil Agersborg Bjørnå
Ráđđeaddi valáštallan
Telefovdna kantuvra: 78 96 32 45

Johnni Håndstad
Ráđđeaddi rusttegat
Telefovdna kantuvra: 77 78 82 27

Sii geat leat ožžon doarjaga Mátkešiltaprošeavttas Romssas dahje Finnmárkkus (2013– 2018) galget váldit oktavuođa:

Eivind Høstmark Borge
Ráđđeaddi olgodaddan
Tlf: 414 17 339

"Olgodaddama vánddardangeainnuid plána" lea nationála prošeakta (2019-2023) man Dálkkádat- ja birasdepartemeanta lea álggahan čuovvulahttin dihte nationála olgodaddama doaibmaplána. Birasdirektoráhtta jođiha barggu.

Ulbmil lea ahte nu ollu gielddat go vejolaš ráhkadit plánaid main leat olgodaddama vánddardangeainnut vai álbmot jámma sáhttá olgodaddat. Prošeakta ovddida plánema, gártadeami, galba ceggema ja merkema, ja kártema jotkkolaš fierpmádagaid gielddaid vánddardangeaigguin.

Plánas galgá leat oppalašgeahčastat mas leat relevánta bálgát, mátkeluottat, láhtut ja gieldda olgodaddama jođiheapmi. Das galgá dálá dilli čilgejuvvot ja doaibmabijut áimmahuššat ja ovdánahttit vánddardangeainnuid galget evttohuvvot ja galget leat daid mihtuid mielde mat leat biddjon doibmii. Sáhttá leat ásahit birramátkkiid, sihkkarastit ahte lea eanemusat 500 mehtera lagamus mátkebálgái ássanguovlluin, heivehit juvlastuoluide dahje vuoruhit ođđa galbbaid. Nubbi dehálaš mihtu prošeavttain lea ođasmahttit almmolaš kártavuođu, guovddážis galgá leat Mátke- ja olgodaddanruvttuid diehtovuođđu (mátkeruvttot maidda leat ceggejuvvon galbbat ja merkejuvvon ja maidda soapmásiin lea ovddasvástádus áimmahuššat).

Manne?

Olgodaddama vánddardangeainnuid plána dagaha eanet ulbmilstivrejuvvon ovdánahttima ja doaimmaid bálgáin, mátkeluottain, geinnodagain ja infrastruktuvrra gieldda olggodaddamii. Dat sihkkarastá einnostahttivuođa ja eanet ollislaš ovdánahttima. Olgodaddama vánddardangeainnuid ja infrastruktuvrra strategalaš plánen sáhttá dagahit ahte olgodoaimmat, ceahkkálaston heiveheapmi, ja ahte olgodaddanguovllut áimmahuššojuvvojit buoret ja ahte geavaheaddjejoavkkuide šaddá eanet illu vuolgit mátkkiide.

Olgodaddama vánddardangeainnuid plána álkidahttá areálaplánema, doarjjavuoruhemiid, ja čađaheami doaibmabijuin mat leat ráhkaduvvon aktiviseren dihte válljejuvvon ulbmiljoavkkuid. Plána sáhttá dagahit ahte beroštusriiddut, kanaliseremat ja áimmahuššanovddasvástádus vihkkehallo. Sáhttá leat ávkkálaš reaidu barggus ceavzilis galledanhálddašemiin ja dagahit ahte dahkkojuvvojit ollislaš árvvoštallamat geavaheamis ja luonddugirjáivuođa váikkuhusain, kulturmuittuin, boazodoalus jna.

Ođasmahtton kártavuođđu váikkuha ahte gielddain šaddá eanet sihkkarvuohta ja gearggusvuohta, ja plána ávkkuha orrunmoktii, álbmotdearvvašvuhtii ja eallinárvui. Plána maid bidjá vuođu fylkkagieldda vuoruhemiide juolludemiin.

Organiseren

Romssa ja Finnmárkku fylkkagielda lea prošeaktaovddasvástideaddjin fylkkas ja juolluda ovttas Birasdirektoráhtain juolludemiid doaimmaide.

Fylkka vihtta olgodaddanráđi ja Luonddu ja olgodaddama forum (FNF) ovttas fylkkagielddain dagahit regionála prošeaktajoavkku. Dat vihtta olgodaddanráđi doibmet prošeaktakoordináhtorin iežaset regiovnnain ja ožžot doarjaga fylkkagielddain čuovvulit iežaset miellahttogielddaid.

Bargu sajáiduhtto siskkáldasat gielddain, ja ásahuvvo bargojoavku mas leat gielddabargit ja eaktodáhtolaš joavkkut ja searvvit, ja ovddasteaddjit mátkeealáhusas, vuođđoeaiggádiin jna. go lea dárbu. Buorre mielváikkuheapmi lea mearrideaddji bohtosii.

Prošeakta álggahuvvui Romssa fylkkas 2019:s, ja máŋga gieldda leat jo boahtán bures johtui bargguin. 2020 rájes viiddiduvvo prošeakta Finnmárkui ja lea vuoruhuvvon vuoruhussuorgin olles fylkkas.

Mo?

Gielddat mearridit ieža gosa olgodaddama vánddardangeainnuid plána galgá biddjot gielddaid plánavuogádagas. Dát sáhttá rievddadit gieldda dárbbuid, eará plánaoktavuođaid stáhtusiid vuođul jna.

Birasdirektoráhta lea ráhkadan bagadusa dán bargui, M-122 2019:s, "Olgodaddama vánddardangeainnuid plána".

Bagadusa sáhttá viežžat Birasdirektoráhta ruovttusiidduin dahje lohkat dáppe

Birasdirektoráhta bagadus lea huksejuvvon vai sáhttá ráhkadit fáddáplána mas lea plánačilgehus, doaibmabidjooassi ja fáddákárta. Doaibmabidjooasi sáhttá maŋit áiggis sajáiduhttit eará plánaide sihkkarastin dihte juridihkalaš ja ekonomalaš čatnosa, ovdamearkka dihte gielddaoasseplánaide mat gusket valáštallamiid, olgodaddamii ja fysalaš aktivitehtaide.

Lea maiddái vejolaš čađahit olgodaddama vánddardangeainnuid plána njuolga proseassain mas namuhuvvon gielddaoasseplána rievdaduvvo.

Ávkkálaš liŋkkat

Bovdehusreive gielddaide Romssas ja Finnmárkkus searvat prošektii (PDF, 211 kB)

Neahttabagadallan

Bagadalli M-122 I 2019

Oppdala gieldda plána – ovdamearka geahččalangielda

Flesberga gieldda plána – ovdamearka geahččalangielda

Bagadus birasustitlaš heiveheapmái

Merkengirjjáš

29 gieldda 39 gielddas Romssas ja Finnmárkkus leat kárten ja árvobidjan iežaset olgodaddanguovlluid Birasdirektoráhta bagadusa M98-2013 mielde.

Olgodaddanguovlluid kárten ja árvobidjan lea nationála prošeakta man Birasdirektoráhta lea álggahan, ja dat lea čatnon Stuorradiggedieđáhussii 18 (2015-2016) Olgodaddan – Luondu gáldun dearvvašvuhtii ja eallinárvui. Prošeaktaáigodat lei 2014-2019 ja fylkkagielddat jođihedje barggu fylkkain. Romssas ja Finnmárkkus leat gielddat, olgodaddanráđit ja prošeaktajođiheaddjit čađahan kártema. Romssa fylkkas álggahuvvui kártendoaibma jo 2010:s.

Dehálaš váikkuhangaskaoapmi

Olgodaddanguovlluid kárten ja árvobidjan lea dehálaš gielddalaš váikkuhangaskaoapmi identifiseret, ovdánahttit ja áimmahuššat olgodaddama areálaid. Kárten nanne máhttovuođu ja lea dehálaš reaidu areálaplánemis. Dat maiddái geavahuvvo doarjjahálddašeami, olgodaddanguovlluid stáhtalaš sihkkarastima ja prošeavttain olgodaddama vánddardangeainnuid plánaid oktavuođas.

Dahkkui álggahanmearrádus gielddain ja ásahuvvo gielddalaš fágaidrasttideaddji bargojoavkkut mat barge kárten- ja árvobidjanproseassain. Olgguldas resursaolbmot ja eaktodáhtolaš searvvit jna. fátmmastuvvo bargui. Olgodaddanguovllut kategoriserejuvvo logi guovllutiipii, ja juohke guvlui biddjui árvu 13 eavttu mielde. Juohke guovlu oaččui ovtta čuovvovaš árvvuin: A hui dehálaš olgodaddanguovlu, B dehálaš olgodaddanguovlu ja C registrerejuvvon olgodaddanguovlut.

Bohtosat

Olgodaddankárten lea dahkkon Birasdirektoráhta bagadusa M98-2013 mielde ja bohtosat leat gávdnamis siiddus naturbase.no, kártejuvvon olgodaddama vuolde.

Loga eanet kártema ja árvobidjama birra Birasdirektoráhta neahttasiidduin

Gielddat berrejit jámma ođasmahttit ja revideret iežaset diehtoávdnasiid. Birasdirektoráhta ávžžuha ođasmahttit diehtovuođu oassin álgobargguin go gielddaid areálaoasseplána ođasmahtto. Dat sihkkarastá ahte dieđut ođasmahttojuvvojit juohke njealját gitta juohke guđát jagi. Máŋgga gielddas lea maid dárbu fátmmastit eanet lagasolgodaddanguovlluid ja olgodaddanguovlluid mearas.

Romssa ja Finnmárkku fylkkagielddas, olgodaddanráđiin ja Luonddu ja olgodaddama forum (FNF) Romssas leat álggahan 3-jagi prošeavtta (2020-2022) man ulbmil lea ahte Romssa skuvlaárgabeaivvis leat oahppit eanet ja buoret vuogi mielde olgun.

Ulbmil lea nannet loaktima, oahppobirrasa ja fysalaš aktivitehtaid dan bokte ahte buorida kvaliteahta skuvllaid áiggis olgun. Dat galgá leat vuođđuduvvon oahppoplánain ja diimmut olgun galget lasihuvvot buot jagi áiggiin.

Prošeavtta vuođđun lea Olgodaddanráđiid Riikkasearvvi pedagogalaš fálaldat

Oahppi fierpmádat

Buot 126 vuođđoskuvlii 1.-10. luohkkáide Romssas fállojuvvo searvat nuvttá, oahppi fierpmádahkii man olgodaddanráđit jođihit. Dat mielddisbuktá earret eará fierpmádatčoahkkanemiid, kurssaid, gealboloktema ja kártet skuvlla oahppobáikkiid lagasbirrasis. Fágasuorggit nu mo matematihkka ja eaŋgalasgiella sáhttet šaddat lunddolaš oassin go fitná fiervvás, ja dárogieldiibmu sáhttá čađahuvvot čuoigga.

Luondu oahppanarenan

Prošeakta lea earret eará sajáiduhtton našuvnnalaš mihttui ahte luondu galgá eanet geavahuvvot oahppanarenan mánáide ja nuoraide (Olgodaddama Stuorradiggedieđáhus 2016), našuvnnalaš mihttomearrái ahte buot ohppiin 1.-10. luohkás galgá leat okta diibmu fysalaš doaibma juohke beaivvi diibmologu siskkobealde (Stuorradiggedieđáhus čakča 2018), fágaođastussii 2020:s ja Romssas 2016-2021 olgodaddama, fuođđo ja sáivaguolle regionála plánii.

Viiddis ovttasbargu

Prošeakta beroštahttá sakka ja dagaha viiddis ovttasbarggu almmolaš ja priváhta surggiid rastá. Seastinbáŋkovuođđudus Davvi-Norgga Seastinbáŋku 1 lea dorjon prošeavtta 500 000 ruvnnuin 2020:s, Gjensidigestiftelsen ja Olgodaddanráđiid Riikkasearvi leat dat eará váldojuolludeaddjit, earret fylkkagieldda. Eaktodáhtolaš organisašuvnnain lea maid guovddáš rolla gealboloktema ja searaid bokte geat dovdet lagasguovllu bures.

Beroštupmi searvat?

Davvi-Romssa olgodaddanráđđi, Ishavskysten olgodaddanráđđi, Gaska-Romssa olgodaddanráđđi ja Gaska Hålogalándda olgodaddanráđđi jođihit prošeavtta iežaset regiovnnain. Skuvllat main lea beroštupmi searvat sáhttet váldit oktavuođa olgodaddanráđiiguin. Lea sávahahtti loktet "Oahppan olgun" eanebuš prošeaktaáigodagas.

Prošeakta "Oahppan olgun Romssas" álggahuvvui ovdal Romssa fylkkagieldda ja Finnmárkku fylkkagieldda ovttastahttima. Finnmárkku olgodaddanráđđi maid bargá oahpuin olgun ovttas skuvllaiguin Finnmárkkus.